Reklamo

Nakakapagod mag-aral. Nakakatamad makinig sa mga lecture na halos wala kang maintindihan. Nakakairita umupo nang higit sa walong oras. Nakakaantok. Nakakasawa. Kung pwede lang ‘wag na pumasok. May exam ka pa bukas. Wala ka pang alam. Ang dami-dami pang aaralin. Iiyak ka na nga sana kaso sayang lang oras.

Nakakapagod mag-duty. Ang init-init. Ang gulo-gulo. Ang dumi-dumi at ang baho-baho mo na. Ilang oras ka nang di kumakain. Wala ka pang tulog. ‘Di mo na maalala kung nakapag-toothbrush ka ba. Ayaw ka pang kausapin ng pasyente mo. Di ka raw marunong. Gusto raw niya totoong nars o totoong doktor. Hindi mo pa siya makunan ng dugo at palpak ka mag-insert ng line. Tinatamad ka na ring kausapin sila. Hindi mo naman sila kilala. Hindi naman nila alam kung ano pinagdadaanan mo. Hindi ka na makapag-isip nang maayos. Pakiramdam mo hinihila mo na lang mga paa mo para pumasok.

Pero mag-reklamo ka man nang mag reklamo, alam mong wala namang saysay ‘yon. Mag-aaral ka pa rin. Papasok ka pa rin. Gagawin mo pa rin lahat ng kailangan gawin at lulunukin mo pa rin lahat ng pagpapahirap sa’yo.

Kasi ginusto mo ‘yan. Gusto mo maging doktor.

At hangga’t gusto mo maging doktor, hindi ikaw ang mauuna. Hindi ikaw ang priority at hindi ikaw ang bida.

Hangga’t gusto mong maging doktor, pasyente ang mauuna. Buhay ng iba ang iisipin mo. Dahil mas kailangan nila ‘yon. Kaya ka nandiyan, kaya ka may dapat gawin kasi kailangan ka nila. Kailangan ka ng mga taong nanggaling pa sa kung saan para makakita ng doktor; ‘yong nagtiis nang sobrang tagal sa sakit nila kasi wala silang panggastos; ‘yong araw-araw na nakikita mo sila nagtatanong ang mga mata kung bakit sila, bakit kailangang magkasakit; ‘yong maaaring magalit sa’yo, hindi dahil galit sila pero dahil takot sila – takot sila sa sakit na sa ‘di malamang dahilan ay sinampal sa kanila ng tadhana.

Minsan sinabi ko sa kapatid ko na ayaw ko na, na ‘di ko na kaya at titigil na ako. At ‘yon nga sabi niya sakin: “Eh di tumigil ka na.” At tama siya. Puwede namang itigil ko na ‘to. Puwede namang bukas ‘di na ako papasok. Puwede namang maghanap na lang ako ng trabaho, maghanap ng asawa at mag-liwaliw sa kung saan. Pero oras na sinabi ‘yon ng kapatid ko alam kong hindi ko kaya. Alam kong ilang ulit ko mang sabihing ayaw ko na, gusto ko pa rin talaga (Ang labo lang, ano?).

Oo, matagal mag-aral. Oo, matagal pa graduation. Oo, marami ka pang bigas na kakainin (literal). Oo, hindi ka yayaman agad. Oo, papalpak ka pa, maraming beses pa. Oo, minsan parang hindi “worth it” maging doktor. Pero totoo rin na oo, kaya mo ‘yan. Gasgas na at narinig mo na buong buhay mo, pero kung nahihirapan ka ngayon, tandaan mong kaya mo. Kakayanin mo ‘yan.

Maraming dahilan para maging doktor: kasi sabi ng magulang, dahil gustong yumaman, para maging sikat, at iba pa. Maraming dahilan. Pero sa oras na kaharap mo ang pasyente, sila ang dahilan. Sila ang magiging rason kung bakit nandyan ka pa. At sila ang dahilan kung bakit mas madaling lunukin ang reklamo, mas madaling maging bulag sa hirap at patuloy pa ring kumayod.

Kaya kung nahihirapan ka, sige lang, mag-reklamo ka lang. Samahan mo pa ng iyak kung kailangan (at kung may oras). Lahat tayo dadaan diyan. Pero ‘wag mo hayaang kainin ka ng mga reklamo mo, kasi hindi ka nag-aaral para mag-reklamo at para ipagsigawang nahihirapan ka. Hindi magiging madali, hindi talaga. Pero hindi mababawasan ang hirap ng mga reklamo. Sasama lang ang loob mo at sasama rin ang loob ng mga kasama mo, parang virus na kumakalat kahit ‘di mo nakikita. Mahirap talaga dahil buhay ang hawak mo, buhay ang pagsisilbihan mo at buhay ang ipagkakatiwala sa’yo. At sana ang mga buhay na ‘yon ang magpaalala sa’yo kung bakit ka pa nagpapatuloy. Sana sila ang tumulak sa’yo para hindi sumuko. Kung di man uubra ang lahat ng payo, sana ang mga kwento nila ang bubulong sa’yo ng “Kaya mo ‘yan.” At sana ‘yon ang pakinggan mo.

Sana higit sa pagiging mabuting estudyante, pilitin mong maging mabuting doktor. Kasi oras na maging doktor ka, walang mangangailangan ng mga marka mo sa exam o ng medalya mo noong graduation. Ikaw ang kailangan nila. Ikaw at ang kagustuhan mong maging doktor para sa kanila. At hindi ‘yon matutumbasan ng anumang reklamo.

——————–

Ilang linya mula sa “Tagumpay,” ang aming TRP Chorale Contest piece nitong Disyembre 2014 (arranged by Gurliez):

Ilang ulit mang mabigo, anuman ang dumating,

Hindi kami susuko, hamon ay haharapin, hangga’t may mga

Labing nakangiti

Matang puno ng pag-asa,

Pusong pumipintig,

Pasyenteng nagtitiwala.

Ipagpapatuloy namin ang medisina

Ipagdiwang natin ang medisina.